Flexibele feestdagen aanbieden als werkgever: waarom en hoe?

Wat zijn flexibele feestdagen?

Flexibele feestdagen houden in dat medewerkers zelf beslissen op welke feestdagen zij vrij willen zijn. Ze kunnen er dus ook voor kiezen om op een dag als Koningsdag, met Hemelvaart of met Pinksteren te werken en in plaats daarvan een andere dag vrij te krijgen. Medewerkers kunnen dan bijvoorbeeld op Hemelvaartsdag gewoon werken en in plaats daarvan vrij nemen op dagen als Suikerfeest, Keti Koti of je eigen verjaardag.

Inmiddels is al in 51 van de 703 cao’s waarbij FNV betrokken is, vastgelegd dat je een officiële feestdag mag inruilen voor een alternatieve feestdag.

Hoe werkt het op dit moment met verplichte vrije dagen?

Naast dat medewerkers recht hebben op wettelijk verlof (en soms bovenwettelijk verlof), zijn er verplichte vrije dagen. In de wet staat niet dat je als werkgever verplicht bent om medewerkers vrij te geven op specifieke feestdagen. Wel zijn hierover afspraken gemaakt in cao’s. Vaak staat er in de cao dat medewerkers een vrije dag hebben op officiële nationale feestdagen. Meestal worden die niet afgetrokken van de verlofdagen. In elke cao staat welke feestdagen onder nationale feestdagen vallen.

Wil een medewerker op een andere feestdag vrij, bijvoorbeeld op de dag na de Ramadan? Dan moet diegene daar vaak een extra vrije dag voor opnemen. Het Suikerfeest wordt in Nederland namelijk niet als een officiële feestdag gezien.

checklist

Zo regel je verlof goed

Download checklist

Wat zijn de nationale feestdagen?

In veel cao’s vallen onder de verplicht vrije nationale feestdagen in elk geval deze feestdagen:

• Nieuwjaarsdag
• Goede Vrijdag
• Eerste Paasdag
• Tweede Paasdag
• Koningsdag
• Bevrijdingsdag (soms jaarlijks, soms eens in de 5 jaar)
• Hemelvaartsdag
• Eerste Pinksterdag
• Tweede Pinksterdag
• Eerste Kerstdag
• Tweede Kerstdag

Elke cao heeft hier weer andere dingen over afgesproken. Zo is in sommige cao’s Goede Vrijdag een vaste vrije dag, maar niet in elke cao. Ook zijn er cao’s die extra vrije dagen hanteren, zoals de Dag van de Arbeid (1 mei). Dat is een vaste vrije dag volgens de cao’s voor de schoonmaak- en logistiekbranche, maar in de meeste andere branches niet.

Lees meer over alle feestdagen en vakanties van 2024.

Hoe werken flexibele feestdagen precies?

Bij flexibele feestdagen staat in de cao dat een medewerker – in overleg met de leidinggevende – vrije dagen op erkende feest- en gedenkdagen mag inruilen voor niet-Nederlandse feestdagen. Een medewerker kan er dan bijvoorbeeld voor kiezen om met Pasen wel te werken en in plaats daarvan met het Suikerfeest (Eid) of Chanoeka vrij te nemen.

In sommige cao’s staat al dat werkgevers een verlofaanvraag voor een andere religieuze feestdag (zoals het Suikerfeest) altijd moeten goedkeuren.

Ook als je cao hier niets over zegt, kun je flexibele feestdagen invoeren als organisatie. Je kunt dit doen door af te stappen van het idee van feestdagenverlof. Medewerkers zijn dan niet meer automatisch vrij op nationale feestdagen. Hiervoor maak je een “verlofpotje”, waarbij medewerkers zelf kiezen wanneer ze die vrije dagen opnemen. Ze kunnen dan bijvoorbeeld op Goede Vrijdag en Tweede Paasdag wel werken en die twee vrije dagen op een ander moment inzetten.

Waarom is een regeling voor feestdagen omruilen aantrekkelijk?

Uit onderzoek blijkt dat 31% van de werknemers het achterhaald vindt dat alleen christelijke feestdagen (zoals kerst en Pasen) als officiële feestdagen tellen. Met flexibele feestdagen geef je medewerkers meer mogelijkheden om zelf te bepalen welke feestdagen voor hen belangrijk zijn. Ook houd je op die manier rekening met diversiteit, bijvoorbeeld als mensen vanwege geloofsovertuigingen andere feestdagen vieren dan Kerst, Pinksteren en Hemelvaart.

Om deze redenen is de invoering van flexibele feestdagen een slimme zet als werkgever:

• Je houdt rekening met cultuurverschillen. Medewerkers met een andere religieuze achtergrond krijgen de kans om voor hun feestdagen vrij te nemen.
• Je kunt beter inspelen op persoonlijke voorkeuren van medewerkers. Dat is fijn als iemand bijvoorbeeld weinig waarde hecht aan nationale feestdagen, maar wel erg gehecht is aan bijvoorbeeld Carnaval.
• Medewerkers krijgen de optie om door te werken als zij het juist fijn vinden om op deze feestdag gewoon aan het werk te zijn.
• Verlof is beter verspreid over het jaar. Het is niet altijd ideaal als het hele kantoor op een bepaalde dag leeg is. Soms is het best handig als ook op een feestdag een paar mensen werken.
• Verder bied je medewerkers mogelijkheden om op andere – voor hen belangrijke – dagen vrij te nemen. Ook dagen die geen feestdag zijn. Denk aan de eigen verjaardag, een trouwjubileum of de sterfdag van een familielid.

Wat zijn de nadelen van flexibele feestdagen?

Een nadeel van flexibele feestdagen is dat het administratief lastiger kan zijn als niet meer iedereen op dezelfde feestdagen vrij is. Je moet dan als werkgever beter bijhouden wie op welke feestdag vrij neemt en hoeveel feestdagen iemand nog in zijn “potje” heeft. Een goede administratie is dus belangrijk.

Verder is goede communicatie cruciaal om onduidelijkheden te voorkomen. Het is belangrijk dat medewerkers hun vrije dagen vooraf met collega’s communiceren. Dan weet iedereen in het team wie wanneer wel en niet aanwezig is.