Zo zit het met arbeidstijdverkorting (atv)

Arbeidstijdverkorting betekenis

Arbeidstijdverkorting is een regeling waarbij je overwerk van je medewerkers niet uitbetaalt, maar omzet in vrije tijd. Anders gezegd: de uren overwerk van je medewerker, mag hij of zij later opnemen om te genieten van vrije tijd. Het gaat hierbij niet om vakantiedagen, maar om roostervrije dagen. Je kunt als werkgever beslissen wanneer ze die roostervrije dagen kunnen opnemen, of dat aan je medewerkers overlaten.

Atv

Je hoort mensen ook vaak een andere term gebruiken voor arbeidstijdverkorting: de afkorting atv. Je hebt het vast weleens gehoord: ‘Ik neem een atv-dag op’ of ‘Ik heb nog flink wat atv-uren staan’. Goed om te weten: er is een verschil tussen atv, adv en wtv (werktijdverkorting). Hoe zit dat?

Verschil atv, adv en wtv

Atv staat voor arbeidstijdverkorting, adv voor arbeidsduurverkorting. Bij de laatste regeling gebruik je de tijd van overwerk om de tijdsduur van je werkdag/werkweek te verkorten: je medewerker doet overwerk en mag daardoor eerder stoppen met werken of langere pauzes nemen.

Bij adv gaat het dus niet (zoals bij atv-uren) om een roostervrije dag.

Nog een term die voor verwarring kan zorgen is werktijdverkorting. Bij werktijdverkorting gaat het om een hulpregeling om loonkosten te drukken, zoals in noodsituaties die niet onder het ondernemersrisico vallen. In coronatijd is de wtv tijdelijk vervangen door de NOW-regeling (Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid). Getroffen bedrijven mochten noodsteun aanvragen als ze door de coronacrisis tijdelijk minder werk hadden. Met deze noodsteun konden werkgevers hun medewerkers doorbetalen.

Terug naar arbeidstijdverkorting. Waarom is atv een handige regeling?

Voordelen arbeidstijdverkorting

Arbeidstijdverkorting heeft om verschillende redenen voordelen:

• Goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Arbeidstijdverkorting is voor nieuwe medewerkers een aantrekkelijke regeling. Het is een secundaire arbeidsvoorwaarde die veel sollicitanten als een duidelijk pluspunt bezien.
• Meer flexibiliteit. Stel je medewerker heeft een werkweek van 36 uur, maar werkt per week 2 uur meer. Dan heeft hij in 4 weken 8 atv-uren opgebouwd. Heerlijk, toch, dat hij die uren op mag nemen om een dagje naar het strand te gaan? De regeling stimuleert de medewerkers om even door te werken als het nodig is, maar ook om op tijd een dagje vrij te nemen als het mogelijk is.

Is arbeidstijdverkorting verplicht?

Nee, arbeidstijdverkorting is niet bij wet geregeld. Als je hier als bedrijf dus iets mee wilt, zul je er iets over moeten vastleggen, bijvoorbeeld in het arbeidscontract van je medewerkers. Het kan natuurlijk wel zo zijn dat er in de cao van jouw branche dingen vastgelegd zijn over atv. In dat geval zul je die regels moeten opvolgen. Ook al is het niet verplicht, het is absoluut een regeling waar je (toekomstige) medewerkers blij mee zullen zijn.

Atv in de bouw

Een voorbeeld van een branche die regels heeft vastgelegd voor arbeidstijdverkorting, is de bouw. Voor medewerkers in de bouw geldt dat zij mogen kiezen wat ze doen met de uren overwerk: uren laten uitbetalen of uren opnemen als roostervrije tijd.

Geschiedenis arbeidstijdverkorting

Waar komt het idee van arbeidstijdverkorting vandaan? Het is ooit ontstaan als regeling om werk beter te verdelen. In de jaren 80 van de vorige eeuw waren er minder banen dan werkers (er was dus werkloosheid) en dus was het zaak om de banen die er waren, beter te benutten. Men verkortte de arbeidstijd van de aanwezige medewerkers, zodat er extra personeel aangenomen kon worden. Meer mensen voor hetzelfde werk, en meer mensen die actief konden deelnemen aan het arbeidsproces.

Uren berekenen

Arbeidstijdverkorting berekenen kan alleen als je goed bijhoudt hoeveel overuren je medewerkers draaien. Als je een systeem hebt waarbij de overuren goed bijgehouden worden, werkt het heel simpel: het aantal uren overwerk is gelijk aan het aantal atv-uren.

Zodra je medewerker overuren maakt, begint de teller te lopen en bouwt hij atv-uren op.

Geldigheid atv-uren

Hoelang zijn atv-uren geldig? Daar zul je afspraken over moeten maken met je medewerkers. Meestal hanteren organisaties de regel dat die uren alleen het lopende jaar geldig zijn. Maar je kunt daar andere afspraken over maken, afhankelijk van de behoeften van je personeel.

Bijvoorbeeld: kent jouw bedrijf in het laatste kwartaal altijd extra drukte door de feestdagen? Dan is de kans groot dat je medewerkers dan overwerken. Je kunt dan afspreken dat ze de opgebouwde atv-uren meenemen naar het eerste kwartaal van het volgende jaar.

Aan de slag met arbeidstijdverkorting

Heb je geen afspraken in de cao staan over dit onderwerp maar wil je er wel mee aan de slag? Laat de atv-regels dan vastleggen, zoals in het personeelshandboek. Het is wel belangrijk om bepaalde afspraken te maken over hoe iemand om moet gaan met atv-uren. Bijvoorbeeld:

• Mag je medewerker atv-uren opnemen wanneer hij wil?
• Bepaalt de werkgever wanneer de medewerker atv-uren opneemt?
• Mag atv alleen opgenomen worden in rustige periodes?
• Mag het direct nadat de uren opgebouwd zijn of pas een tijdje later?
• Hoelang zijn de uren geldig?
• Wat doe je met de uren die niet gebruikt zijn (meestal verdwijnen ze aan het eind van het jaar)?
• Wat gebeurt ermee bij ontslag?

Duidelijke afspraken

Zorg dat je alle afspraken over arbeidstijdverkorting goed vastlegt, zodat je misverstanden en problemen voorkomt (bijvoorbeeld dat je ineens onderbezet bent op de werkvloer). Nadat je ze hebt vastgelegd, is het natuurlijk ook belangrijk om de atv-uren goed bij te houden, bijvoorbeeld via je personeelsadministratie software.